Στο ένατο αυτό βιβλίο του ο Θανάσης Βαλτινός ασχολείται με τις περιπέτειες ενός ολόκληρου λαού, με σημεία αιχμής τους βαλκανικούς πολέμους, την εκστρατεία στην Ουκρανία και τη Μικρασιατική Καταστροφή.

"Πόσες μέρες περπατήσαμε δεν θυμάμαι. Καταλήξαμε πάντως στο Τσαγκρί. Μέσα, προς την Αγκυρα. Παφλαγονία. Μας πήγαν σε κάποιο χωριό. Νοικιάσαμε εκεί ένα σπίτι. Η μάνα μου, η γιαγιά μας, ο μικρός αδερφός μου, εγώ και ο μεγάλος αδερφός μου ο Σταύρος. Ο μικρός αδερφός λεγόταν Αναστάσιος. Εκεί μας πέθανε ο Σταύρος. Τρελάθηκε πριν. Έλεγε ότι τρέχαν νερά από τους τοίχους του σπιτιού. Τον θάψαμε, δεν θυμάμαι πώς.

Μετά πέθανε η μάνα μας. Ήμαστουν τσακωμένοι με τη γιαγιά, μεταξύ μας. Και πέθανε η μάνα. Πέθανε είκοσι έξι χρονών. Tο ξέρω αυτό από τις θειάδες μου. Το είχε καταλάβει. Μας πήρε κοντά της. Την πίστη σας, μας είπε. Να μην την αλλάξετε. Αυτό θυμάμαι. Ύστερα πέθανε και η γιαγιά, η μάνα της.

Έμεινα με τον αδερφό μου, δυο χρόνια μικρότερο. Ήταν ένα χωράφι, είχε ένα χόρτο τελείως στρωτό. Με κάτι μικρά φυλλαράκια. Δεν θυμάμαι το όνομά του. Και αυτό το χόρτο τρωγότανε. Όλη την ημέρα εκεί μέσα βόσκαμε. Δέκα εγώ, οχτώ ο αδερφός μου. Βόσκαμε, αυτή ήταν η τροφή μας".

"Με το βιβλίο αυτό ολοκληρώνεται ένας κύκλος δουλειάς», παρατηρεί ο Θανάσης Βαλτινός. "Το δεύτερο μέρος του Συναξαριού συνδιαλέγεται όχι μόνο με το πρώτο του μέρος, αλλά και με τα προηγούμενα βιβλία μου, όπως το "Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60", το "Μπλε βαθύ, σχεδόν μαύρο", κ.ά. - είναι μια επίστεψη, κατά κάποιον τρόπο, του μέχρι σήμερα έργου μου".