Τα Βαλκάνια

"Τα βουνά προηγούνται"

Fernand Braudel

Στην εξαιρετικά πρωτότυπη αυτή ιστορία του ο Μαρκ Μαζάουερ διαλύει τα τρέχοντα κλισέ της Δύσης για τα Βαλκάνια και, αντί να αναπαράγει τα στερεότυπά της, περιγράφει με ζωηρότητα πώς τα βουνά, οι αυτοκρατορίες και οι θρησκείες διαμόρφωσαν τη ζωή των κατοίκων της περιοχής. Γέφυρα ανάμεσα στην Ευρώπη και στην Ασία, τα Βαλκάνια εκτέθηκαν στις διαρκείς επιδρομές νομαδικών λαών μέσα στους αιώνες. Οι οροσειρές έκαναν την καλλιέργεια της γης δύσκολη και τον πολιτικό έλεγχο σχεδόν αδύνατο, ενώ έδωσαν τη δυνατότητα σε μικρές κοινότητες να ζουν η μία πλάι στην άλλη ως τα τέλη του εικοστού αιώνα. Αυτοκρατορίες βασισμένες στη θρησκεία και όχι στην εθνοτική ταυτότητα διαμόρφωσαν ήθη και πεποιθήσεις μ’ έναν τρόπο που δεν εξαφανίστηκε εντελώς με τον ερχομό του σύγχρονου κόσμου.

Η αφήγηση του Μαζάουερ απλώνεται πολύ, τόσο χρονικά -από τους Ρωμαίους ως τις μέρες μας, με ενδιάμεσους σταθμούς το βυζαντινό και το οθωμανικό παρελθόν- όσο και στο χώρο, αντιμετωπίζοντας τα πρώην οθωμανικά εδάφη στην Ευρώπη ως μέρος μιας περίπλοκης μεν αλλά κοινής ιστορικής κληρονομιάς.

O Μαζάουερ, από τους εξέχοντες Βρετανούς ιστορικούς της νεότερης Ευρώπης, έγραψε ένα εξαιρετικά πλούσιο και μεστό βιβλίο, το οποίο όχι μόνο προσφέρει ένα απολύτως απαραίτητο ιστορικό και πολιτιστικό υπόβαθρο για την κατανόηση της σημερινής βαλκανικής πολιτικής πραγματικότητας, αλλά παρέχει επιπλέον στον αναγνώστη μια νέα εικόνα των σχέσεων αυτής της περιοχής με την Ευρώπη συνολικά.